Dit is deel 2 over het onderwerp teamcoaching.
Auteur: Marcel Bongers
“Een team is een groep (een aantal) mensen dat binnen de context van een organisatie met elkaar samenwerkt om gemeenschappelijke doelen te realiseren”.
In blog #4 heb ik aangegeven om verdere uitleg over teamcoaching te geven. Nu ik dit zo opschrijf realiseer ik mij dat ik mij op glad ijs begeef. Ik wil in een paar hoofdstukken inzicht geven in teamcoaching terwijl er tientallen boeken geschreven zijn over dit thema. Ik kan met deze blog nooit volledig zijn, maar wel over mijn ervaring en mijn opleiding over teamcoaching vertellen. Ik adviseer dan ook om deze blog te lezen als een inkijkje in de wereld van teamcoaching. Teamcoaching is echt een vak. Niet iedereen is geschikt om teamcoach te zijn, maar de teamcoaches die ik ken zijn succesvol en boeken de mooiste resultaten.
Algemeen
Binnen ieder team is er sprake van eigen dynamiek. Dit heeft onder andere te maken met het aantal personen binnen een team, de hiërarchische verhoudingen onderling, het opleidingsniveau van de teamleden, de waardering door directie en management en de positie van een team binnen een organisatie. Last but not least gaat het ook om de individuele teamleden binnen een organisatie, ieder met individuele motivaties. Eén van de theorieën is dat er 4 fases zijn van teamvolwassenheid of teamontwikkeling. Schematisch ziet dit er als volgt uit:
De assen spreken voor zich, evenals de vier teamtypes. De rode lijn in de tabel laat een teamontwikkeling zien. Ontwikkelt een team zich dan zie je dat de rode lijn stijgt. De lijn heeft een grillig verloop. Dit komt omdat er gedurende de ontwikkeling van een team in de diverse stadia individueel en ook op teamniveau zich allerhande zaken afspelen.
Een vloeiende lijn betekent dat alles crescendo zou verlopen in de ontwikkeling van het team en dat er geen weerstanden zijn. De ervaring leert dat dit nooit aan de orde is.
Of de grillige lijn altijd loopt zoals te zien is in het schema hiernaast zal voor ieder team in iedere fase van ontwikkeling anders zijn. Het schema geeft aan dat teamontwikkeling niet iets vanzelfsprekends is, maar tijd en aandacht vraagt.
Gedrag en opvattingen
Om de diverse stadia van een teamontwikkeling verder te kunnen duiden is het belangrijk om informatie te krijgen over het gedrag en de opvattingen van de mensen binnen een team. Bij gedrag moet je denken aan waarneembare handelingen en bij opvattingen denk je aan meningen en oordelen.
Marijke Lingsma en Aty Boers van Coachboulevard hebben een boek geschreven met daarin een mooie uitleg over gedrag en opvattingen binnen een team. In het volgende schema laat ik, om een idee te krijgen, een samenvatting zien van wat bedoeld wordt met gedrag en opvattingen. Wat je in onderstaand schema leest, is slechts een klein deel van beschreven gedragingen en opvattingen.
| Fase | Gedrag | Opvatting |
| Forming | Afwachtend, de manager bepaalt. Slecht luisteren. | De manager wordt er toch goed voor betaald. Het hoort niet tot mijn taken. |
| Storming | Druk, ruziën en lachen. Vormen van subgroepjes. | Wij doen het wel goed. Ja maar, hoe dan (lekker dom doen). |
| Norming | Resultaatgerichte interactie. Senior niveau. | Botsen gaat ten koste van de lieve vrede. Wij weten het beter dan de rest. |
| Performing | Blijven open staan voor verbeteringen. Onderling vertrouwen. | Je hebt elkaar nodig en dan pas word je beter. Afspraak is vanzelfsprekend afspraak. |
Schema 2. Gedrag en opvattingen (samenvatting)*
Ik weet zeker dat je er zelf nog vele kan bedenken, maar mooier is om dat met het team te doen. Laat zij zelf ervaren en benoemen welk gedrag en welke opvattingen zij laten zien.
Teamcoaching
Bij teamcoaching gaat het om ontwikkelen, misschien wel om een team naar een performing fase te krijgen. Of dit altijd lukt is de vraag. Soms is het ook helemaal niet nodig om iedereen naar het “hoogste” niveau te brengen. Teams in andere fases kunnen prima werk leveren en floreren goed. Toch blijft het de kunst voor de manager en/of de teamcoach om ieder team in iedere ontwikkelfase continu bewust te laten zijn van de eigen ontwikkeling.
Tip
Je kunt als manager zelf een team begeleiden. Weet dan goed dat de som van het aantal teamleden wel eens slimmer, verstandiger en sneller kan zijn/worden dan jij als manager ooit kunt zijn. Denk dus goed na over jouw rol!
Mijn advies is dat je als manager geen teamcoach zou moeten zijn binnen je eigen team, maar zorg er juist voor dat je als manager onderdeel bent/wordt van je team…
Tot slot
Ieder team dat nu, in welke fase dan ook zit, is dit niet “voor het leven”. Het is mooi dat je met elkaar in een fase terecht gekomen bent van teamvolwassenheid. Besef ook dat een team snel weer terug kan vallen in een andere fase. Dit gebeurt en is nooit een ramp. Dus geen paniek, maar ga met elkaar in gesprek om over ieders eigen verantwoordelijkheid, gedrag en opvattingen te praten….
Hoe vind je een teamcoach?
Wil je eens van gedachten wisselen om erachter te komen of een teamcoach ook iets is voor jouw team? Neem contact op met Coachplaats via www.coachplaats.nl, zij kunnen je koppelen aan een passende coach.
* “Help ik coach teams”/ M. Lingsma en A. Boers/ ISBN 978-90-79877-03-4
